Php Nedir ? Neler yapılabilir?

1. PHP Nedir?

PHP sunucu-taraflı, çarpaz-düzlem ve HTML içine gömülebilir bir betik dilidir. Genel yapı ve yazılım kuralları yönünden C ve Perl dillerine çok yakın bir dildir. Rasmus Lerdorf tarafından hazırlanan bu dil, kendi web sitesine bağlı olan kişilerin takibini yapılması isteği ile ortaya çıktı. Rasmus Lerdorf bu dile ilk başta "Personal Home Page" adını koydu (çünkü kendi kişisel web sayfası üzerinde kullanmıştı). Şu anda ise PHP sözcüğü, "PHP: Hypertext Preprocessor" sözcüklerinin baş harflerinden oluşan kısaltmayla tanımlanmaktadır.

Rasmus Lerdorf PHP dilini kaynak kodu açık bir halde 1995 senesinde açık-kaynak camiasına kazandırdı. 1995 senesinden bu yana kıllanımı gün geçtikçe yaygınlaşan PHP, şu anda yaklaşık 10.000.000 web sunucusu tarafından kullanmaktadır (Kasım 2003, Kaynak:Netcraft).

Sunucu-taraflı: PHP betikleri sunucu tarafından çalıştırılır (JavaScript dilinin tam tersine) ve çıktısı tarayıcınıza gönderilir.

Çapraz-düzlem: PHP, birçok işletim sistemi üzerinde ve web sunucusu yazılımlarına adapte olarak çalışabilmektedir (örneğin, Microsoft Windows üzerinde IIS web sunucusu ile birlikte veya Unix işletim sistemleri üzerinde Apache web sunucus ile birlikte).

HTML içine gömülebilir: PHP ifadeleri ve fonksiyonları HTML dökümanları içine yazılabilir ve çalıştırılabilir. Böylelikle dinamik web sayfaları oluşturulabilir. Web sunucusu yazılımı web sayfası içerisinde PHP diline ait ifadeleri gördüğünde, bunları yorumlayıp, çıktısını HTML ifadeleri yazılı yerlerin arasına yerleştirir.

Terimler

sunucu-taraflı	server-side
çapraz-düzlem	cross-platform
HTML içine gömülü	HTML embedded
betik	script
açık-kaynak camiası	open-source community
tarayıcı	browser

2. PHP ile Neler Yapılabilir?

Diğer sunucu-taraflı betik dilleri gibi PHP ile dinamik web sayfaları oluşturulabilir. Yazım kuralları çok basit ve anlaşılabilir olan bu dil ve eklentileri ile kısaca;

• veritabanı bağlantılı uygulamalar
• dinamik olarak oluşan grafikler
• kullanıcıya, tarayıcıya ve tarihe göre özel durumlar veya içerikler
• anketler
• tartışma forumları
• elektronik ticaret uygulamaları
• web tabanlı e-posta uygulamaları
• XML verilerini okuma ve oluşturma

gibi işlemler yapan betikler kısa sürede yazılabilir. Ayrıca web uygulamaları dışında PHP ile kabuk betikleri yazılarak komut satırı işlemleri de yapılabilir. Daha çok UNIX işletim sistemleri üzerinde kullanılan kabuk betiklerini yazma amacı ile PHP dili yaygın bir şekilde kullanılmamaktadır. Buna rağmen PHP geliştiricileri tarafından PHP-CLI arabirimi (kabuk betiklerini komut satırından çalıştıran ve yorumluyan arabirim) her yeni sürümde daha da güçlendirimektedir ve geliştirilmektedir.

PHP dilinin kullanım alanlarından biri olan PHP-GTK arabirimi (eklentisi) ile GTK (The GIMP Toolkit) tabanlı grafikli kullanıcı arayüzleri de oluşturulabilmektedir.

Terimler

sunucu-taraflı	server-side
betik	script
kabuk-betik	shell script
eklenti	extension / module
grafikli kullanıcı arayüzü	graphical user interface